Zomaar een observatie
Het is een uur of vier als ik de deur open van één van de grand cafés die her en der verspreid in het populaire dorp Heiloo liggen. Ik neem plaats aan een tafeltje voor twee, dichtbij een ronde tafel waaraan zes vrouwen flink met elkaar in gesprek zijn. Eensgezind nippen ze ieder aan een glas witte wijn. Ik zie opvallend veel getailleerde jasjes, gecombineerd met een strakke of wat wijdere spijkerbroek. Hun leeftijd schat ik tussen de veertig en vijftig.
Met name twee vrouwen doen flink hun best om de prijs te winnen voor wie het langste aan het woord is. Daarmee houdt de vergelijking op. Waar de een het voornamelijk heeft over het wereldnieuws, heeft de ander een voorkeur voor smeuïge verhalen.
Gewoon alleen kijken en luisteren
Met name als ik alleen ben is mijn voorliefde voor oberveren nogal sterk aanwezig.
De muziek staat best hard, waardoor ik soms moeite moet doen om alles te kunnen verstaan.
Ik vang nog net een restant van een gesprek op. De vrouw die aan het woord is kijkt regelmatig de groep rond en ik hoor haar zeggen: ‘Zij is in het huis blijven wonen met de kinderen. Lijkt me logisch. Hij ging tenslotte vreemd. Nu zit-ie in een vakantiehuisje in Egmond aan Zee. Wat zeg jij Esther? Het is koud nu? Van mij mag het straks een graadje of twintig gaan vriezen, misschien dat hij dan spijt krijgt van wat hij aangericht heeft’. Ze pauzeert hier even en kijkt afwachtend de groep rond. Er wordt door de anderen wat geknikt en gemompeld.
Er is veel te zien en te horen
Energiek zet de verteller haar verhaal voort. ‘Zeg, kennen jullie Leo en Martine?’ Twee vrouwen knikken overtuigend, de rest kijkt wat glazig voor zich uit. ‘Moet je horen, ze zijn nu beiden hun baan kwijt. Het bedrijf waar ze werkten is een maand geleden failliet gegaan. Het hing al een tijd in de lucht. Een doorstart zat er niet meer in. Spijtig hoor!’
De helft van de luisteraars is inmiddels afgehaakt. Ze voeren op zachte toon een ander gesprek.
Afgestemd op elkaar?
De spreekster kleurt licht rood en kijkt lichtelijk verbaasd naar dit gebeuren. Hierna zet ze wat meer vaart achter haar verhaal. ‘Jullie snappen natuurlijk dat ze genoodzaakt zijn om te verhuizen, nu ze alle twee van een uitkering moeten leven. Het zal wel heel erg wennen zijn om een stuk kleiner te wonen. Weet iemand nog iets wat leeg staat toevallig?’
Ik zie een paar bedenkelijk kijkende vrouwen.
Verdere reacties blijven vooralsnog uit, want een horecamedewerker vraagt op luide toon ‘Is alles naar wens?’ Enthousiast wordt er nog een ronde wijn besteld plus brood met tapenade.
Stille wateren, diepe gronden!
Mijn blik wordt getrokken naar een vrouw die tot nu toe nogal vaak stilletjes voor zich uitkeek en ik hoor haar ineens zeggen: ‘Mijn hond wil niet meer eten, hij is oud en gebrekkig en als ik hem uitlaat dan draait hij uit zichzelf om. Hij wil gewoon niet verder lopen, hij wil naar huis. Honden kunnen ook zeuren hoor, net zoals mensen’.
Dit is de laatste zin die ik meekrijg van dit gezelschap. Ik moet weer verder, wil ik op tijd zijn voor mijn volgende afspraak. Ik had heel graag gehoord wat de rustige vrouw aan reacties had gekregen, met name met betrekking tot haar laatste zin.
Ik keek nog een keer om en zag dat zij net een flinke slok wijn nam, terwijl haar rechter buurvrouw een hand op haar schouder legde.
Waarnemen zonder oordeel
Het is een kunst op zich om gedragingen en reacties te zien zoals ze zijn, zonder te gaan interpreteren. Door hier veel mee te oefenen kom je een heel eind.
Het is belangrijk om even de tijd te nemen voordat je reageert. In het dagelijks verkeer wordt er vaak snel een weerwoord gegeven. Het verhaal wordt dan op geheel eigen wijze ingekleurd. Niet zelden is ‘de waarheid’ een andere dan die jij voor ogen hebt.
Bij observeren gaat het alleen om de feiten. Concentreer je op wat je zojuist hebt waargenomen. Bijvoorbeeld: De muziek staat hard, alle vrouwen (in dit verhaal) hebben een spijkerbroek aan. Vermijd dus interpretaties of aannames.
Stimuleer een open dialoog. Nodig de ander uit om observaties en beschrijvingen van eigen gevoelens en gedrag te delen, zodat er ruimte ontstaat voor wederzijds begrip.
Het belang van goed observeren
Alles wat jij ziet, hoort, voelt en ruikt kun je zien als observaties. Op het moment dat je beter wordt in het inzetten van jouw zintuigen, ga je dingen opmerken die je in eerste instantie nog niet zag. Ik denk hierbij aan half opgetrokken wenkbrauwen, mondhoeken die heel even naar beneden gaan, enzovoort. Door beter te leren observeren kun je eerder kleine verschillen lezen in bijvoorbeeld iemands gelaatsuitdrukking. Je hebt beter in de gaten wat er gebeurt, Het wordt op die manier makkelijker om met anderen te communiceren.
Oefening baart kunst
Nodig iemand uit om recht tegenover je te gaan zitten. Kijk vervolgens heel goed naar het gezicht van de ander en vice versa. Neem daar genoeg tijd voor. Je voelt zelf aan wanneer het genoeg is.
Vervolgens ga je ieder op een andere plek zitten en schrijf je alle twee op wat je hebt waargenomen. De uitkomst kan verrassend zijn.
Op deze manier kun je jezelf goed trainen om, in dit geval, op visuele details te letten.
Meer leeswerk?
Ga dan naar mijn blog https://margarethbeerepoot.nl/zin-in-een-echt-gesprek/