Afgelopen najaar volgde ik een autobiografische schrijfcursus met als titel ‘De reis van de held’. De opdracht was om jezelf in het centrum te zetten door de hoofdpersoon van je eigen levensreis te zijn. Putten uit de rijke voorraad aan waargebeurde verhalen. De achterliggende theorie is dat het gaat om een oerverhaal, een oermythe. In dit geval zijn mijn medecursisten en ik de helden die proberen moedig hun eigen weg te gaan. Hoogte- en dieptepunten en alles wat er tussenin ligt wisselen elkaar voortdurend af. Het idee dat ieder het op zijn eigen wijze doet kan een gevoel van eenzaamheid geven. Een ander kan het natuurlijk niet voor je invullen, ook al zou je het soms even willen. Loskomen van het gebaande pad en alle mensen die zich daarop bevinden. Het is een bewuste keuze om dit te gaan onderzoeken! Het is een verlangen om jezelf steeds beter te leren kennen.
Een duik in het verleden
Schrijfdocent Willeke kijkt alle medecursisten één voor één onderzoekend aan en zegt met volle, warme stem ‘Wie zijn jouw helden, jouw voorbeelden?’ De woorden echoën door de ruimte en brengen mij eventjes in lichte verwarring. Helden, helden, wie zijn dat voor mij? Heb ik die in het nu of zijn ze altijd in mijn leven geweest? Even een uitstapje naar het verleden. Had ik bijvoorbeeld vroeger posters in mijn slaapkamer van een persoon uit de muziek-, theater- of danswereld die ik heel erg bewonderde? Was het (als boekenverslindster) misschien iemand uit de literaire hoek of wellicht een persoon vanuit mijn directe omgeving die ik hoog inschatte?
De kracht van muziek
In mijn hoofd klonk, vanuit het niets, muziek uit vervlogen tijden. Grappig om tegelijkertijd beelden voor me te zien van het toen spraakmakende muziekprogramma Toppop (1970-1985). Gepresenteerd door Ad Visser en de altijd aanwezige danseres Penney de Jager, die een flinke bijdrage leverde aan het kunstzinnigheidsgehalte van het geheel. Het waren voornamelijk helden uit de muziekwereld die bij mij een rol speelden. Tina Turner, David Bowie, Boudewijn de Groot, Bob Dylan……om maar eens wat te noemen. Alle vier mensen die op geheel eigen wijze met hun passie bezig zijn en waren. Vernieuwend, avontuurlijk, veerkrachtig. Eigenschappen die ik zeer waardeer.
De transformatie van Tina Turner
Neem nu Tina Turner. Lang samen geweest met echtgenoot Ike. Bepaald geen zachtzinnig mannetje. Jaloers, onzeker en gewelddadig gedrag versterkt door drank- en drugsgebruik maakte dat Tina een punt achter haar relatie zette. Ze heeft er zestien jaar over gedaan, maar wist zich uiteindelijk toch te ontworstelen. Daarna een solo carrière opgezet. Geen makkelijke opgave, ondanks dat ze al beroemd was. Gelukkig wist het publiek haar uiteindelijk te vinden. Haar prachtige stem ontroert me nog steeds en haar uitbundige bewegingen maken me blij. Tot op hoge leeftijd was ze zeer uitdagend gekleed. Dat getuigt van aardig wat lef en onconventioneel denken! In haar zie ik de transformatie van een overlever naar iemand die heeft geleerd wat het betekent om écht te leven.
Nelson Mandela als grensverlegger
Buiten de muziekwereld is Nelson Mandela een persoon voor wie ik veel bewondering voel. Hoe kan het dat iemand die zo lang gevangen heeft gezeten, in vrijheid ongebroken bleek? Niet verbitterd en verteerd door haat? In 2005 was ik met een groep mensen in Zuid-Afrika. Natuurlijk hebben we toen ook Robbeneiland bezocht. De plek waar hij 27 jaar verbleef. Een ex-gevangene leidde ons rond en vertelde over de vele vernederingen die Mandela en zijn medegevangenen moesten ondergaan. Onder andere zonder beschermende middelen stenen doormidden hakken in de brandende zon. Diverse mensen werden blind door deze wrede opdracht. We hebben Mandela’s cel gezien. Heel klein en kaal. Hij was lang van stuk, maar het lukte hem om diverse keren per dag oefeningen te doen, zodat hij fysiek fit bleef. Dit had weer een positieve weerslag op zijn geest. Op geheel eigen wijze maakte hij zijn reis op het gevangeniseiland waar hij zat. Hij werd met vele problemen geconfronteerd, maar hij overwon deze en werd uiteindelijk zelfs de eerste zwarte president van Zuid-Afrika. Nelson sprak de onderstaande krachtige tekst uit tijdens zijn inaugurele rede in 1994. Je kunt, als je wilt, aan het woord God je eigen betekenis geven.
Hoe is deze tekst voor jou?
Onze grootste angst is niet dat we onvolmaakt zijn.
Onze grootste angst is dat we mateloos krachtig zijn.
Het is ons licht, niet onze schaduw, die ons het meest beangstigt.
We vragen onszelf:
“Wie ben ik om briljant te zijn, prachtig, talentvol, fantastisch?”
Maar, wie ben jij om dat niet te zijn? Je bent een kind van God..
Je onbelangrijk voordoen bewijst de wereld geen dienst.
Er is niets verlichts aan je klein maken opdat andere mensen zich bij jou niet onzeker zullen voelen.
Wij zijn allemaal bedoeld om te stralen als kinderen.
Wij zijn geboren om de glorie van God die in ons is, te openbaren.
Die is niet alleen in sommigen van ons; die is in iedereen!
En als wij ons licht laten stralen, geven we onbewust andere mensen toestemming hetzelfde te doen.
Als wij van onze eigen angst bevrijd zijn, bevrijd onze aanwezigheid vanzelf anderen.
Durf te experimenteren
Kijk eens waar je jezelf klein maakt of heb gemaakt en hoe je daar verandering in wilt brengen, zodat je meer in je eigen kracht staat. Verdiep je even helemaal in jouw eigen held. Wat zijn de eigenschappen die je zo waardeert? Hoe beweegt jouw held, hoe drukt hij of zij zich uit? Stel je voor dat je deze persoon bent, hoe voelt dat? Neem daar ruim de tijd voor. Laat het dan weer los en kies de weg die voor jou nu passend is. Neem je voor om regelmatig aan je held of helden te denken en voel je vrij om te experimenteren met het verlaten van je bekende paadjes. Wees daarbij mild voor jezelf. Zie het als een proces. Daar mag je helemaal de tijd voor nemen. Veel succes!