Verslaafd aan ons eigen gelijk
Echt naar elkaar luisteren is en blijft een groot aandachtspunt voor heel veel mensen.
Willen we wel echt weten wat er in de ander omgaat of blijven we liever in onze eigen
‘veilige’ bubbel zitten?
Ik las laatst het boek Verslaafd aan het eigen gelijk van filosoof Lammert Kamphuis.
Tien jaar geleden brak hij met pijn en moeite los uit zijn streng religieuze milieu. Hij hoopte daarbuiten een wereld te vinden waarin mensen minder zwart-wit denken. Tot zijn verbazing zag hij juist het tegenovergestelde gebeuren.
Lammert Kamphuis aan het woord
‘Onze samenleving gaat meer en meer lijken op de dogmatische kerk waaruit ik me bevrijd heb. Er is weinig aandacht voor nuance en steeds minder begrip voor andersdenkenden.
Zanger Stef Bos waarschuwde in 2005 ook al voor het verlies van het midden:
Ze praten over zwart en wit, maar wijsheid is vaak grijs.
De een sterft voor een God, die de ander dood verklaart.
Alsof wij zijn vergeten dat het midden nog bestaat.
Voor de mens is het ingewikkeld om toe te geven dat hij ongelijk heeft zegt Lammert onder meer in zijn boek.
Een eenzame drenkeling in een onrustige zee verlangt maar naar één ding: iets van stevigheid onder zijn lichaam. Een boei, vlot of reddingsboot. Onzekerheid en verlies van controle doen een mens snakken naar vastigheid. Het hoeft dus geen verbazing te wekken dat juist nu dogmatisme weer terrein wint.’
Hoe vaak zeg jij sorry?
‘Elton John zat er wat dat betreft met zijn Sorry seems to be the hardest word niet ver naast.
Het is niet enkel onze trots die in de weg zit om excuses te maken. We zien simpelweg onze eigen fouten niet. Als we niet oppassen hebben we een blinde vlek voor ons eigen falen.
Gelukkig heeft de mens ook een creatieve capaciteit in zich waar je u tegen zegt. Die heeft ons in staat gesteld te dromen, te verbeelden, dingen te zien die er nog niet eens waren. Het is een van de meest onderscheidende kenmerken van de mens.
Durf het avontuurlijke pad te bewandelen! Laten we onszelf en elkaar uitdagen om onze overtuigingen met een zekere lichtheid te dragen, zodat we steeds beter leren het vertrouwde vreemd te vinden en het vreemde vertrouwd.’
Iedereen kan filosoferen
Kamphuis ziet filosofie als aanmoediging om in beweging te blijven.
Filosoferen hoeft niet moeilijk te zijn, weet ik uit eigen ervaring. In wezen kan iedereen het. Het gaat om kritisch denken, argumenteren, in verwondering naar de wereld kijken. Je krijgt natuurlijk niet altijd een sluitend antwoord op je vragen, maar het leidt wel vaak tot inzicht en overzicht en soms tot nieuwe vragen.
Lammert weet met zijn zeer toegankelijke boek te inspireren. Het smaakt zeker naar meer.
Omgaan met allerlei vraagstukken
Het is er en we zoeken het daarnaast ook zelf op door voortdurend met onze telefoon bezig te zijn en/of op een andere manier afleiding te zoeken.
Het lijkt nodig te zijn om over alles en nog wat een mening te hebben en deze vooral te spuien.
Ben jij rechts of links qua politieke voorkeur of iets er tussenin?
Ben jij voor Palestina en tegen Israël of andersom?
Welke godsdienst zie je als de ware of is alles gelijk?
Ben je voor of tegen de bezetting van universiteitsgebouwen om eisen af te dwingen inzake de Palestijnse kwestie?
Vind je het terecht of niet dat de A12 regelmatig geblokkeerd wordt door XR?
Ben je voor of tegen euthanasie?
Hoe denk je over abortus?
Wat vind je van de toeslagenaffaire?
Hoe zit het op dit moment met Oekraïne en Rusland?
Ben je voor of tegen de nieuwe kabinetsformatie?
In je kracht gaan staan
Mensen staan vaak tegenover elkaar in een gesprek. In feite hoor je dan twee monologen. Echte uitwisseling is dan niet of nauwelijks aan de orde. Het kan eng zijn om je meer te openen voor de ander. Het is goed om je te realiseren dat deze persoon vaak ook bang en onrustig is.
Stel vragen. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn. Door echt in gesprek te gaan snap je beter wat de ander beweegt, in plaats van dat je hem of haar wegzet als dom, minderwaardig enzovoort.
Schrijfoefening
Neem een week lang de tijd om bij de volgende vragen stil te staan.
Hoe vaak zijn luisteren en spreken bij jou in balans vandaag?
Kan jij vragen stellen ter verduidelijking of ga je meteen in de aanval?
Waarin probeer ik het voor een ander in te vullen wat hij of zij moet denken, voelen of doen?
Bedenk een paar positieve eigenschappen bij een persoon waar je moeite mee hebt.
Meer lezen?
Ga dan naar mijn blogs https://margarethbeerepoot.nl/zin-in-een-echt-gesprek/ en https://margarethbeerepoot.nl/hoe-goed-ben-jij-in-echt-luisteren/