Hoe vind je troost in moeilijke situaties?

Dirk de Wachter schrijft hierover in zijn nieuwste boek Vertroostingen.
Ik kende hem al een beetje van wat You Tube filmpjes en ik was vrij recent getuige van een life interview tussen Coen Verbraak en de Wachter.
Inmiddels is hij bij aardig wat mensen bekend, zowel in België als ver daarbuiten.
De Wachter is psychiater, systeemtherapeut, hoogleraar aan de KU Leuven, bestseller auteur en een veelgevraagd spreker in binnen-en buitenland.
Wat mij opvalt en inspireert is dat hij met groot gemak, humor en zelfspot spreekt en schrijft over de gewone dingen van het leven.

De kracht van hoop
De Wachter houdt de maatschappij graag een spiegel voor en brengt een sterke boodschap van hoop en het aanvaarden van tekortkomingen.
Verder is hij een kunst- en muziekliefhebber, een zeer groot lezer en bovengemiddeld filosofisch geïnteresseerd. Zijn veelzijdigheid ervaar ik als aantrekkelijk en boeiend.
In zijn boek Vertroostingen schrijft hij een heel persoonlijk verhaal over zijn confrontatie met een levensbedreigende ziekte. Darmkanker, stadium vier. Veertig procent kans op vijfjaarsoverleving. De zo bekende positie van hulpverlener draaide plots om naar die van een afhankelijke en hulpbehoevende patiënt.
‘Het was een hele bijzondere ervaring: bedreigend, angstwekkend, de dood ademde koud in mijn nek. Toch donderde ik niet in de afgrond. Tot dan toe had ik veel geluk gehad op mijn persoonlijke pad. De weg verliep voorspoedig, de valpartijen waren beperkt, vooral de nabijheid en de bijstand van vele medemensen waren mijn deel.’

We hebben elkaar nodig
‘Opnieuw waren nu mijn geliefden daar om mij vast te houden. Het was de blik van de ander die rust bracht.
Naast de noodzakelijke fysieke nabijheid kunnen ook woorden ons omarmen. Gesproken en geschreven boodschappen, ook via sociale media geven troost en ondersteuning.’
Ondanks dat De Wachter een slechte prognose te horen kreeg houdt hij toch hoop.
Hij zegt hierover: ‘Het is de hoop dat jij degene bent die ontsnapt. Dat jij degene bent die sterker is dan de voorspelling. Iedereen gaat van die hoop uit. Dat is universeel, dat is menselijk, dat is wie we zijn. Belangrijk daarbij is dat je je waardigheid behoudt. Houd zelf zoveel mogelijk de regie. Probeer de goede kant van het pad te kiezen of een betere kant.’

Op zoek naar zingeving
Cruciaal voor de Wachter is dat hij, zodra het weer kon, gewoon aan het werk is gegaan. Gezien zijn situatie minder dan voorheen en met meer pauzes tussendoor. De behoefte om anderen bij te staan is sterk en geeft zin aan zijn bestaan.
Zijn troost is ook om troostend te zijn voor zijn cliënten. Zelf zegt hij: ‘Je bent er eigenlijk voor de ander. Je bestaat in de blik van de ander. Je bent van betekenis voor elkaar.’
De Wachter eindigt het boek met de woorden van de Franse schrijver, dichter, filosoof en grondlegger van het surrealisme André Breton:
‘Het is noodzakelijk om naar de diepten van de menselijke pijn te zijn gegaan, om zijn vreemde capaciteiten te hebben ontdekt, om met dezelfde grenzeloze gave van jezelf te kunnen begroeten te weten wat de moeite waard is om te leven.’

De moeite waard
Ik heb het boek met veel ontroering en aandacht gelezen. De Wachter gaat steeds op zoek naar datgene wat hem troost en kracht geeft, zonder zijn verdriet en pijn te bagatelliseren.
Het hele boek door heeft hij het over de ander. Wie ben jij zonder de ander?
Hij verwijst regelmatig naar voor hem belangrijke personen uit de filosofie, literatuur, muziek. Je zult ze niet allemaal kennen, maar dat is ook niet noodzakelijk om te kunnen begrijpen wat de kern is van het boek. Een aanrader!

Nog wat tips
Draag een foto van de verloren of zieke persoon bij je. Maak een wandeling op plekken waar jullie vaak samen waren. Ga schrijven of tekenen.
Het zijn manieren om het je mogelijk te maken iets af te sluiten. Ontdek wat bij je past. Sta open voor nieuwe mogelijkheden. Denk niet te snel dat andere ingangen niets voor jou zijn.
Misschien dat het gedicht van de Perzische dichter Rumi jou verder kan helpen.

Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gekeken,
blijf ik denken wat ik dacht.
Als ik blijf denken wat ik altijd dacht,
blijf ik geloven wat ik altijd heb geloofd.
Als ik blijf geloven wat ik altijd heb geloofd,
blijf ik doen wat ik altijd heb gedaan.
Als ik blijf doen wat ik heb gedaan,
blijft mij overkomen wat mij altijd overkwam.
Maar als ik mijn ogen sluit
en goed kijk naar binnen,
dan kom ik deze cirkel uit
en kan ik elk moment opnieuw beginnen.

Je hoeft niet alles alleen te doen
Er zijn allerlei manieren om pijn te verlichten, te veranderen of op te lossen.