Heldin
Frans en ik komen vroeg in de avond bij het filmhuis van Alkmaar aan.
Zoals altijd is het bedrijvig druk. Het maakt niet veel uit op welke tijd je arriveert, het bruist en gonst er altijd.
Achter de bar staan enthousiaste vrijwilligers. Gezien ons frequente bezoek herkennen we de meesten wel. We hebben nog net even tijd om iets te drinken, voordat de film begint.
Heldin is een indringend Zwitsers ziekenhuisdrama, gemaakt door de Zwitserse cineaste Petra Volpe.
De hoofdpersoon Floria, gespeeld door Leonie Benesch, probeert haar hoofd koel te houden terwijl ze een dienst moet draaien met een tekort aan personeel.
Een race tegen de klok
De film belicht slechts één nachtdienst. Als kijker volgen we Floria. Met een razend tempo navigeert zij, met een niet aflatende toewijding, op de afdeling chirurgie. Een collega heeft zich ziek gemeld, waardoor de verantwoordelijkheid voor het goed reilen en zeilen op de schouders rust van slechts twee verpleegkundigen en een stagiaire. Geen ideale situatie dus.
Gedurende de dienst wordt het steeds drukker. Nieuwe patiënten komen binnen, mensen moeten naar de OK, allerlei vragen dienen beantwoord te worden, de reguliere zorgtaken verdienen aandacht en ga zo maar door.
Floria probeert voortdurend haar hoofd koel en haar uitstraling opgeruimd te houden. Bewonderenswaardig vriendelijk doet ze haar werk. Ze weet menselijkheid en warmte te brengen in haar patiëntenzorg.
Hoeveel stress kan een mens aan?
Floria en haar collega’s doen hun uiterste best om iedereen tegemoet te komen. Het stressniveau is te zien en te voelen. Voortdurend moet de afweging gemaakt worden of een gesprekje ietsje langer kan duren of niet. Een oude man bijvoorbeeld die foto’s wil laten zien van zijn hond die hij zo mist. Meer dan een blik van Floria op de viervoeter zit er niet in, er ligt nog zoveel werk te wachten.
Op een bepaald moment verliest ze haar zorgvuldig gekoesterde zelfbeheersing. Terwijl zij haar benen uit haar lijf loopt valt ze stevig uit tegen een zieke man, die haar er regelmatig op wijst dat ze stelselmatig te laat komt om dingen te doen of te brengen waar hij om vraagt.
Hij wijst daarbij steeds op zijn horloge, die op het nachtkastje ligt. Hij denkt een voorkeursbehandeling te krijgen vanwege zijn privéverzekering. Ze pakt zijn extreem dure horloge en werpt het uit het raam.
Het voelt voor mij gewoon even als een bevrijding, de spanning moet ergens naar toe. Mijn ademhaling wordt weer rustiger.
Het sieraad wordt even later gevonden door een andere patiënt die stiekem naar buiten is gelopen om te roken. Voor Floria is dat een zorg minder, ze ervaart het zelfs als steun en laat het roken maar voor wat het is.
Waar gaan we naar toe?
Heldin maakt inzichtelijk dat het werk van een verpleegkundige hartverwarmend kan zijn, maar ook dat het al tijdenlang bijzonder stressvol is.
In combinatie met de muziek van de Engelse zangeres, songwriter en beeldend kunstenaar Anohni greep de film me aardig naar de keel.
Ik merkte dat ik helemaal meegezogen werd met het moordende werktempo. Zo sterk dat ik af en toe voelde dat ik hoog in mijn ademhaling zat. Gelukkig kon ik dit snel herstellen.
Het is een heel actueel onderwerp. Het is bij ons in de ziekenhuizen niet veel anders.
De fysieke en psychische belasting en onderwaardering worden als belangrijkste redenen genoemd voor uitval.
Door de zorg op één te zetten en zorgprofessionals eerlijk te betalen zullen er minder mensen uitstromen en/of burn-out raken en ja dat kost geld.
Oplossingsgericht denken is hoognodig
Laten we denken in oplossingen in plaats van de hele tijd herhalen wat we al zo lang weten.
Er is te weinig personeel, zorg is duur, de salarissen moeten omhoog, te veel stress op de werkvloer.
Naar mijn mening moet zorg niet alleen gericht worden op economie. Het mag allemaal wat menselijker.
De vermarkting van de zorg heeft tot flinke problemen geleid. Natuurlijk is het heel belangrijk om goed op de financiën te letten, maar marktwerking alleen is slecht voor de kwaliteit van zorg. Verzekeraars en zorgaanbieders letten vooral op de prijs en in mindere mate op de kwaliteit.
De overheid zal een grotere en actievere rol moeten gaan spelen. Het zal tijd en wijsheid kosten om een juiste balans te vinden in beider samenwerking.