Wat is jouw antwoord op polarisatie?
De letterlijke betekenis van polarisatie is het proces waarin mensen over elkaar steeds meer gaan denken in termen van ‘wij’ tegenover ‘zij’. Bij polarisatie worden tegenstellingen tussen groepen gecreëerd, uitvergroot en verscherpt. Dit kan zo ver gaan dat groepen in de samenleving niet meer constructief met elkaar communiceren en zich van elkaar afscheiden. De gevolgen zijn groot. Het verergert intolerantie en discriminatie, ondermijnt het maatschappelijk vertrouwen en leidt tot meer geweld in de hele samenleving.
Je hoeft het zeker niet met een ander eens te zijn, maar je hoeft de ander ook niet af te schrijven op basis van een mening. Kijk verder, durf vragen te stellen en neem je voor om eens echt te luisteren in plaats van dat je invult.
Wegzetten van personen
Soms ben je het met mensen eens en soms niet of heb je even geen mening. Dat is heel gewoon. Het loopt uit de hand als je je eigen mening ver boven die van een ander stelt en er geen enkele discussie meer mogelijk is. De democratie is dan ver weg.
Ik heb bijvoorbeeld ontzettend veel moeite met het gedrag van Marjolein Faber, onze minister van Asiel en Migratie. Bekend is haar extreemrechtse gedachtengoed. Ze komt af en toe met een idee, waarbij ze vooral wil laten zien dat ze bezig is met het strengste asielbeleid ooit. Op die manier hoopt ze voornamelijk te scoren bij haar eigen achterban.
Zo wilde ze onlangs borden laten plaatsen bij asielzoekerscentra met de volgende tekst ‘Hier wordt gewerkt aan uw terugkeer’. Haar invoelend vermogen voor mensen die in een zeer onwenselijke situatie terecht zijn gekomen is totaal afwezig. De meeste migranten zijn getraumatiseerd en zijn gebaat bij warmte, rust en begrip. Gelukkig heeft dit beschamende gebeuren nooit plaats gevonden vanwege oppositie tegen dit plan.
We moeten echter in gesprek blijven, want een groot deel van de kiezers heeft op de PPV gestemd.
Uiteraard begrijp ik dat er grenzen zijn qua opnamecapaciteit van vluchtelingen en dat een deel van de Nederlanders angstig en bezorgd zijn, maar ik vind de wijze waarop er met dit thema wordt omgegaan inhumaan. De huidige fixatie op vluchtelingen is in feite een afleiding op de eigen machtspolitiek. Dat is de situatie waarmee we nu te dealen hebben.
Zoeken naar verbinding
Niet altijd makkelijk als je qua mening lijnrecht tegenover een ander of een bepaalde groepering staat, maar jij en ik kunnen niet zonder contact met anderen. We hebben elkaar nodig. We zijn elkaars klankborden. Het ligt niet in onze aard om ons af te zonderen. De mate waarin je samen met mensen bent is uiteraard voor iedereen weer anders en dat is prima.
Hoe fijn is het dat de mogelijkheid bestaat om zowel blijdschap, verdriet, boosheid en angst met elkaar te kunnen delen en te leren van elkaars pad? Gezien en gehoord worden, dat wil iedereen. Daarvoor is het nodig om open te blijven staan voor de mening van anderen, ook al verschil je nog zo van gevoelens en gedachten. Je kunt je pas inleven in een bepaalde zienswijze op het moment dat je je eigen mening even loslaat. Het enige wat je hoeft te doen is luisteren zonder oordeel. Pas dan ben je in verbinding.
Spreek je uit
Daag jezelf uit en durf op te komen voor een humanere samenleving. Ga het gesprek aan.
Hoe klein je invloed soms ook is om polarisatie te verminderen, je bijdrage is meer dan welkom.
Denk eens aan het gedicht van Bram Vermeulen.
Ik heb een steen verlegd, in een rivier op aarde.
Nu weet ik dat ik nooit zal zijn vergeten.
Ik leverde het bewijs van mijn bestaan.
Omdat door het verleggen van die éne steen, de stroom nooit meer dezelfde weg zal gaan.
Iedere dag kun je opnieuw oefenen. Hoe vaker je dit doet, des te beter zul je erin worden. Luister enkel naar elkaars verhaal en accepteer dat je zeker niet alles zult begrijpen.
Jon Kabat Zinn (mindfulness) zei het volgende: ‘Je kunt de golven niet stoppen, maar je kunt wel leren surfen’.
Laat los wat jou niet dient
Dieren schudden, na een stressvolle of traumatische ervaring, de spanning uit hun lijf. Dat doen ze volledig automatisch. Wij mensen hebben de neiging deze ergens diep weg te stoppen, zodat we het met ons mee blijven dragen. Dat hoeft helemaal niet. Door regelmatig de onderstaande oefening te doen kun je heel wat opgebouwde spanning loslaten. Als je wilt kun je een ontspannend muziekje opzetten.
Begin met je handen en schud ze helemaal los. Ga daarmee door en haal alles uit je armen, schouders, je benen, je voeten. Je hele lichaam beweegt. Laat je denken zoveel mogelijk los, op dit moment is het niet belangrijk hoe je je beweegt of wat je allemaal na deze oefening gaat doen.
Het belangrijkst is dat al je spieren uiteindelijk wakker worden.
Misschien is het fijn om er een beetje bij te springen. Wat sneller, wat langzamer. Je kunt er ook wat geluid bij maken, voel wat voor jou prettig is. Als je dit een paar keer per dag doet, dan ben je het grootste gedeelte van de opgebouwde spanning in één keer kwijt.