Zin in een echt gesprek?
Nieuwsgierig en geïnteresseerd zijn, oprechte verwondering, willen verdiepen…..
Allemaal redenen om goede vragen te stellen aan een ander.
‘Gewoon’ doen. Toch gebeurt het heel vaak niet. Uit angst voor een eventuele confrontatie worden gesprekken vaak veilig gehouden. Zo blijven ze oppervlakkig en soms uitermate saai.
Hoe kan je nu je gesprekspartner beter leren kennen als je niet dieper het gesprek in duikt?
Durf eens buiten je eigen kaders te kijken.
Hoe mooi zou het zijn als je steeds meer vragen leert stellen die er echt toe doen? Vragen die van belang zijn. Vragen die uitdagen, prikkelen, iets in beweging zetten. Hierdoor kan er een werkelijke oprechte verbinding ontstaan.
Onderwerpen genoeg
Er zijn zoveel thema’s waar je het over kunt hebben.
Denk bijvoorbeeld aan de recent onthulde affaire rondom Matthijs van Nieuwkerk.
Als mogelijke verklaring voor zijn grensoverschrijdende gedrag (vele woede-uitbarstingen) wordt de hardnekkige mythe van het Champions Leage-effect van stal gehaald. Met andere woorden topprestaties op de werkvloer ontstaan nu eenmaal vaak in een harde werksfeer.
Ik zie in hem zowel een dader als een slachtoffer. Zijn gedrag is absoluut niet goed te praten, maar waar waren zijn ‘meerderen’ die hem konden aanspreken en corrigeren? De angst dat het uitermate succesvolle programma zou moeten stoppen door het gedrag van Nieuwkerk zat er flink in. Dus er werd niet of nauwelijks ingegrepen. BNNVara heeft vijftien jaar lang weggekeken terwijl de werkomgeving voor medewerkers ziekmakend was.
Uiteindelijk kwam de waarheid toch naar buiten door onderzoek van diverse journalisten van de Volkskrant.
Meningen zijn geen feiten
Alles begint met goed, zuiver naar elkaar te luisteren. Dat vergt heel veel oefening. Lukt het je om je eigen verhaal er niet steeds overheen te leggen, dan kan je je veel makkelijker concentreren op het verhaal van je gesprekspartner.
Het zijn anders eerder twee monologen dan twee mensen die echt in gesprek zijn.
Wees ook scherp op lichaamstaal.
Let de komende tijd eens extra op jouw luisterbereidheid. We willen allemaal begrepen worden, maar we kunnen niet tegelijkertijd gaan zenden. Dan voelt uiteindelijk niemand zich begrepen.
Oefen eens met hoe je de woorden van een ander ontvangt. Wil je meteen reageren met je eigen verhaal of kan je ook blijven luisteren, eventueel even een stilte laten vallen en vragen stellen.
Inhoudelijk zullen je gesprekken waardevoller worden. Je eigen verhalen ken je al, die van een ander vaak nog niet. Dus wacht een tijdje met het delen van je eigen ervaringen en blijf met je aandacht bij de ander. Het kan zijn dat er niet naar jouw visie wordt gevraagd, niet iedereen is even alert en/of nieuwsgierig. Voel dan of er ruimte is, voordat je met jouw verhaal komt.
Wil jij je laten verrassen?
Over jezelf praten kan veel lekkerder aanvoelen dan vragen stellen. Vragen stellen is soms hartstikke eng. Ongevraagd adviseren, iets willen oplossen, hulp aanbieden of het gesprek overnemen en over je eigen ervaringen praten met het desbetreffende thema komt in de praktijk erg vaak voor.
De voornaamste reden om zo min mogelijk te vragen is angst voor het ongemak bij de ander, maar ook ons eigen ongemak. Bang zijn voor een conflict, voor ongezelligheid.
‘Laten we het wél gezellig houden’, zei mijn eigen moeder altijd als mijn vader en ik (als puber) het over politiek hadden. We waren het op dat punt vaak niet met elkaar eens. Hij stemde CDA en ik zat in de linker hoek. Wij hadden geen last van ongezelligheid en gingen door met vragen stellen.
Een vriendin van mij heeft een moeilijke relatie met haar zoon. Zij praat weinig of niet over hem. Ik heb al meerdere keren gemerkt dat dit onderwerp pijnlijk is. Door te zwijgen wordt de pijn groter, helemaal als er soms tijdens ontmoetingen vrijelijk door mij en anderen over onze kinderen wordt gesproken en er nauwelijks gelijkwaardige uitwisseling is.
Wat mij opvalt is dat de vragensteller vaak de schuld van ongemakkelijke gevoelens krijgt. Wat volgt is dan vaak een kortaf antwoord of dat iemand snel over iets anders begint. Vaak liever dat dan het ontstaan van spanning.
Het is jammer dat een lastig ervaren vraag ervaren wordt als een aanval en de survival modus omhoog komt.
Wat zijn jouw antwoorden?
Wanneer reageer jij defensief?
Sta jij open voor totaal andere standpunten? Kan je er kalm naar luisteren?
Wanneer werd jij ongemakkelijk van een vraag? Wat wilde je toen niet aangaan?
Wat wilde je verdedigen?
Heb jij weleens een vraag gesteld waar een ander defensief op reageerde, ongemakkelijk werd of boos?
Echovragen
Echovragen zijn de simpelste manier van doorvragen. Je kunt ze overal inzetten. Gebruik letterlijk de woorden van de ander.
Een collega van me zei pas geleden: ‘Ik had een gesprek met mijn schoonmoeder en dat werd weer een heel gedoe’. Ik reageerde op haar met een wedervraag, namelijk: ‘Wat was weer een heel gedoe?’ Ik kreeg daarop een aardig beeld van wat ze bedoelde. Had ik het niet gevraagd, dan had ik er waarschijnlijk een eigen (vaak onjuiste) invulling aan gegeven.
Wanneer iemand een hele woordenbrij over je uitstort en je begrijpt niet waar de spreker heen wil, confronteer hem of haar er dan mee. Je wilt namelijk helderheid en duidelijkheid. Over het algemeen gebeurt dit doorvragen niet zo vaak, ook weer vanwege de angst voor ongewenste reacties. In feite help je de ander om een begrijpelijk verhaal te vertellen, zonder bijbedoelingen.
Het is wel belangrijk om je echovragen te doseren, wil je niet de terechte irritatie van je gesprekspartner over je heen krijgen.
Wil jij ook goed gezien en gehoord worden? Werk dan verder aan je gespreksvaardigheden.
Lees ook mijn blog: Hoe goed ben jij in echt luisteren? https://margarethbeerepoot.nl/hoe-goed-ben-jij-in-echt-luisteren/ En: Leren om beter te communiceren. https://margarethbeerepoot.nl/leren-om-beter-te-communiceren/